Sinemada Psikoloji: Anormal Davranışlar (2012)

Sinemada Psikoloji - Anormal Davranışlar

Kitabın adını görür görmez heyecanla sayfalarını karıştırdım ve hemen kasaya yöneldim. Benim için oldukça ilgi çekici bir konusu var: Bazı filmlerdeki karakterlerin kişilik bozuklukları, belli konular üzerinden listelenmiş! Üstelik bu kişilik bozuklukları da herkesin anlayacağı dil üzerinden açıklanıyor. Daha ne olsun?

336 sayfalık kitabın yazarı Uzman Psikolog Tarık Solmuş. Ağustos 2012’de raflardakini yerini almıştır. Tarık Solmuş, Hacettepe Üniversitesi Psikoloji bölümünde lisans ve yüksek lisans yaptıktan sonra pek çok yazı ve kitap yayımlamıştır.

Doruk Yayınları’ndan çıkan kitapta kişilik bozukluklarıyla ilgili birkaç sayfa özet sonrasında bu bozuklukları barındıran filmler listelenmiştir. Bazı filmler detaylıca anlatılırken, bazıları sadece tür, süre, yönetmen, oyuncular olarak belirtilmiştir. Böylece önünüze açık çek misali sayısız film seriliyor. Listelenenlerin neredeyse yarısını izlemiş biri olarak Tarık Solmuş’un uzmanlığında o karakterleri daha detaylıca okumak çok ilgi çekici geldi. Kitabı elimden bırakamadım. Üstelik duyduklarımla beraber pek çok duymadığım, bilmediğim kişilik bozukluklarını da onun sayesinde öğrendim. Faydası şüphesiz ki çoktur. Zaten karakter detaylandırmalarını irdeleyen biri olarak kitap sonrasında psikolojik yönleri daha iyi anlamaya çalışıyorum. Kitabın arkasında yaklaşık 27 sayfalık da filmler antolojisi var. Kişisel bozukluklara göre listelenen filmler, antoloji kısmında alfabetik sıraya da dökülüyor ve tam bir arşiv niteliği taşıyor.

Sürekli kişilik bozukluğu yazıp duruyorum. Peki bunlar nelerdir? İşte size bazı örnekler: agorafobi ve panik bozukluk, akut stres, Alzheimer, anoreksiya ve bulimiya, davranım bozukluğu, depresyon ve intihar, hipokondriya, kıskançlık ve aldatma, manik-depresif dönem, otizm ve asperger sendromu, sosyal kaygı bozukluğu, şizoid kişilik bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu …

Listelenen filmlerden bazıları ise şöyle (hangi kişisel bozukluğa örnek olduğunu bilerek belirtmiyorum): “Life As a House”, “Ordinary People”, “The Four Hundred Blows”, “The Hours”, “Iris”, “Black Swan”, “Breakfast at Tiffany’s”, “La Luna”, “The Mosquito Coast”, “American Psycho”, “8 Mile”, “A History of Violence”, “A Time to Kill”, Seven”, “Reservoir Dogs”, “Born on the Fourth of July”, “Kader”, “North Country”, “Frankie and Alice”, “Natural Born Killers”, “A Clockwork Orange”, “A Few Good Men”…

Gelelim bazı gerçeklere. Tarık Solmuş’un kaleme aldığı kişisel bozukluklara yorum yapmak haddime değil; zaten bir kısmını ilk kez duydum. Listelemek ise psikolojiyle ilgilenen, merak eden sinemaseverler için biçilmiş kaftan! Ele alınan filmlere gelindiğinde ise az biraz yorum yapma hakkımız doğuyor. Nasıl mı? Listelenen filmlerin bazıları bu davranışlarla sınırlandırılıp, karakterleri daha keskin hatlarıyla ele alınmasına sebep oluyor. Bazı karakterleri sadece bu anormal davranışlarıyla betimlemek senaryoyu, yönetmeni, genel kurguyu haksızlığa uğratıyor. İnsan ister istemez filmin yorumunu okuduktan sonra sadece o davranış üzerinden karakteri ve genelini değerlendirmeye koşullandırılıyor. Bu da projeye sekte vuruyor.

Rahatsız eden ikinci yön ise anlatılan anormal davranışların örneklemesinde çok önemli filmlerin yer almamasıdır. Hani öyle filmler var ki bu davranış bozukluklarına birebir uyuyor ve bakıyorsunuz listede yok. Bu elbette kişiden kişiye değişebilecek bir düşünce ve listedir. Diğer yandan kült filmler kategorisinde bulunan projelerin daha detaylıca bakılıp yazılması gerektiği düşüncesindeyim. Bazılarına 3’er sayfa yer verilirken, önemli bazı eserlerin adının dahi geçmemesi hızlı bir liste hazırlandığı hissi uyandırıyor. Bu düşünce özellikle kitabın ikinci yarısından itibaren daha yoğun olarak kafanızı kurcalıyor.

Bu iki olumsuz düşünceme rağmen kitabın sinemayla ilgili kitaplar arşivimde olmasından çok memnunum. Zaman zaman sayfaları çevirip film seçmemi sağlayacak; hatta bazı filmleri seyretmeden önce danışmanlık yapacaktır. Göz atmanızı özellikle öneririm!