Toprağın Çocukları (2011)

Konusuyla izlemeye iten Toprağın Çocukları, köy enstitülerini ele alıyor. Yönetmen koltuğunda oturan Ali Adnan Özgür’ün ilk uzun metrajlı filmidir. Senaryoyu Dilşah Özdinç’in kaleme aldığı gerçeklere dayanan dram, Eylül 2012’de gösterime girmişti. Erkan Can (yapımcı), Ufuk Bayraktar, Türkü Turan, Müge Boz, Şebnem Sönmez, Serdar Genç, Suzan Kardeşler kadroda göze çarpan oyunculardır.

Karika ve ninesi, yaşadıkları çingene kampı katledilince yakındaki köy enstitüsüne Cevher sayesinde sığınırlar. Köy enstitüsünde eğitim gören Cevher, herkes tarafından destek alır ve Karika’yla ninesine sahip çıkarlar. Lakin çingenelerden haz etmeyen köy ahalisi komutanın da yardımıyla bu iki insana nefes aldırmazlar. İşin kötüsü komutan köy enstitülerine de karşı bir adamdır. Müdür Kemal’le büyük bir savaşa girer.

Kardeş Türkülerin enfes müziklerine Suzan Kardeşler’in güzel sesi eklenince böyle ciddi ve mesaj içerikli proje nefes alır hale gelmiş. Köy enstitülerinin son zamanlarını, verdiği savaşı konu alıyor. Yeni neslin hiç bilmediği, benim dönemin sadece adını duyduğu, anne babalarımızın anımsadığı köy enstitüleri nasıl kapatıldı, sebebi ne idinin cevaplarını veriyor. Neredeyse belgesel bir havası var. Aslında bir öykü gözlemliyorsunuz ama o kadar yoğun bilgi deposu sunuyor ki size film mi belgesel mi karar verilemiyor. Bilgim olmayan konuda epey şey kattığını düşünürsek faydasını göz ardı edemeyiz. Diyalogların teatral havası, düşünülerek yazıldığı çok belli; doğallık yok. Bu durumu normalde hiç sevmesem de Toprağın Çocukları’nı seyrederken rahatsız olmadım. Size bunu alıştırıyor. Hani bazı sahnelerde öyle cümleler sarf ediliyor ki bir köşeye yazıp asmak isteyebilirsiniz. Bilim uğruna mücadele eden fakat bir noktadan sonra başarı sağlayamayanların hikayesi olmuş.

İlk uzun metrajlı filmi olmasına rağmen Ali Adnan Özgür’ün böyle ciddi bir projeye imza atması takdir edilesidir. Noksanları var mıdır? Elbette var ama aşılamayacak şeyler değil. Üstelik filmin gişe amacı gütmediği aşikar. Hedef seyirciyi sinema salonlarına çekmekten çok tarihte asılı kalan bir olayı, savaşı ekrana aktarmak. Bunu da başardıklarına inanıyorum. Zira daha önce (bildiğim kadarıyla) köy enstitülerini konu alan başka proje yok.

Oyuncu kadrosuna bakıldığında usta oyuncu Erkan Can’ın varlığı projenin önemini ortaya koyuyor. Savaşın lideri konumunda görevini hayli başarılı götürüyor. Öğretmenlere ve öğrencilere örnek olup, onları ayakta tutuyor. Şebnem Sönmez, Serdar Genç ve Suzan Kardeşler yan karakterlerle kadroyu besliyorlar. Genç oyunculardan Ufuk Bayraktar ve Türkü Turan da karakterlerinin el verdiği kadarıyla yeteneklerini gösteriyorlar. Müge Boz’u daha çok TV projelerinden bilsem de Karika karakterine çok yakıştığını belirtmem gerek.